تجهیزات فرمان و هشدار

تجهیزات فرمان و هشدار در مدارهای الکتریکی صنعتی نقش مهمی دارند. این تجهیزات امکان کنترل، راه‌اندازی، توقف، حفاظت و نظارت بر مدارها و تجهیزات متصل به آن‌ها را فراهم می‌کنند. برای انتخاب و استفاده از تجهیزات فرمان و هشدار باید به مواردی مانند نوع مدار، ولتاژ، جریان، توان، فرکانس، محیط کار، نوع کنترل و

تجهیزات فرمان و هشدار در مدارهای الکتریکی صنعتی نقش مهمی دارند. این تجهیزات امکان کنترل، راه‌اندازی، توقف، حفاظت و نظارت بر مدارها و تجهیزات متصل به آن‌ها را فراهم می‌کنند. برای انتخاب و استفاده از تجهیزات فرمان و هشدار باید به مواردی مانند نوع مدار، ولتاژ، جریان، توان، فرکانس، محیط کار، نوع کنترل، نیازهای ایمنی و استاندارد توجه کرد.

در این مقاله به معرفی انواع تجهیزات فرمان و هشدار و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.

تجهیزات فرمان

تجهیزات کنترل در مدار، ابزارهایی هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان فرمان‌های مختلف را در مدار صادر کرد. برای راه‌اندازی یک مدار الکتریکی و به‌دست آوردن عملکرد مورد نیاز، نیازمند صدور و اجرای فرمان‌ها هستند. اما صدور فرمان نه تنها محدود به راه‌اندازی یک مدار یا بخشی از آن نیست. در یک تابلو برق می‌توان مجموعه‌ای از فرمان‌ها را اجرا کرد که این موضوع به طراحی مدار و نیازهای کاربر مربوط است.

بنابراین، برای صدور فرمان‌های مختلف در یک مدار، ابتدا باید از تجهیزات کنترل مناسب استفاده کنید. هدف اصلی استفاده از تجهیزات کنترل، انجام فعالیت‌های مختلف در مدار و راه‌اندازی، توقف و سایر عملیات مرتبط با نیاز شما است. در مدارهای مختلف، باتوجه به سطح ولتاژ و عملکرد مدار، از تجهیزات مناسب با آن استفاده می‌شود.
به‌عنوان مثال، شستی‌ها، کلیدهای انتخابی، کلیدهای ماشین‌آلات، سوئیچ‌ها و غیره می‌توانند به‌عنوان تجهیزات کنترل استفاده شوند.

شستی‌ها

شستی‌ها یا پوش باتن‌ها از تجهیزات فرمان پرکاربرد در مدارهای الکتریکی هستند. این تجهیزات از طریق فشار دادن یا رها کردن یک دکمه یا پوشش، یک فرمان را در مدار ایجاد یا قطع می‌کنند. شستی‌ها می‌توانند، به‌صورت خودبرگشت یا ماندگار باشند. شستی‌های خودبرگشت پس از رها کردن دکمه به‌حالت اولیه برمی‌گردند و شستی‌های ماندگار پس از فشار دادن دکمه در حالت فشرده می‌مانند تا دوباره فشار داده شوند.
شستی‌ها می‌توانند با رنگ‌ها و علائم مختلفی مشخص شوند که نشان‌دهنده نوع فرمان آن‌ها است. مثلا شستی‌های سبز برای راه‌اندازی، شستی‌های قرمز برای توقف، شستی‌های زرد برای تغییر حالت و شستی‌های آبی برای ریست کردن مدار به‌کار می‌روند. شستی‌ها می‌توانند، به‌صورت تکی یا در قالب جعبه‌های شستی با تعداد و ترکیب مختلف نصب شوند.

کلیدهای سلکتوری

کلیدهای سلکتوری یا سلکتور فرمان از تجهیزات فرمانی هستند که از طریق چرخاندن یک دسته یا دکمه، فرمان‌های مختلفی را در مدار ایجاد می‌کنند. این کلیدها می‌توانند دارای چندین حالت باشند که هر حالت یک فرمان را در مدار فعال یا غیرفعال می‌کند.
مثلا کلیدهای سلکتوری دو حالته می‌توانند برای روشن یا خاموش کردن یک مدار، کلیدهای سلکتوری سه حالته می‌توانند برای چپ، راست یا متوقف کردن یک موتور و کلیدهای سلکتوری چند حالته می‌توانند برای انتخاب بین چندین حالت کاری یک مدار به‌کار روند. کلیدهای سلکتوری می‌توانند، به‌صورت خودبرگشت یا ماندگار باشند.

کلیدهای ماشین آلات

کلیدهای ماشین آلات یا ماشین سوئیچ‌ها از تجهیزات فرمانی هستند که از طریق چرخاندن یا فشار دادن یک دسته، یک مدار را روشن یا خاموش می‌کنند. این کلیدها معمولا برای کنترل ماشین‌های الکتریکی یا مکانیکی مانند پمپ‌ها، فن‌ها، کمپرسورها و… به کار می‌روند. کلیدهای ماشین آلات می‌توانند دارای چندین حالت باشند که هر حالت یک مدار را روشن یا خاموش می‌کند.
مثلا کلیدهای ماشین آلات دو حالته می‌توانند برای روشن یا خاموش کردن یک مدار، کلیدهای ماشین آلات سه حالته می‌توانند برای روشن، خاموش یا اتوماتیک کردن یک مدار و کلیدهای ماشین آلات چند حالته می‌توانند برای انتخاب بین چندین حالت کاری یک مدار به کار روند. کلیدهای ماشین آلات می‌توانند به صورت خودبرگشت یا ماندگار باشند. کلیدهای ماشین آلات خودبرگشت پس از رها کردن دسته به حالت اولیه برمی‌گردند و کلیدهای ماشین آلات ماندگار پس از چرخاندن یا فشار دادن دسته در حالت انتخاب شده، باقی می‌مانند.

سوئیچ‌ها

سوئیچ‌ها یا کلیدهای کنتاکتوری از تجهیزات فرمانی هستند که از طریق یک فرمان الکتریکی یا مغناطیسی، یک مدار را روشن یا خاموش می‌کنند. این تجهیزات برای کنترل مدارهای با ولتاژ و جریان بالا مانند موتورها، ترانسفورماتورها، خازن‌ها و… به‌کار می‌روند. سوئیچ‌ها می‌توانند، به‌صورت تکی یا در قالب رله‌های کنتاکتوری با تعداد و ترکیب مختلف نصب شوند. سوئیچ‌ها می‌توانند دارای چندین حالت باشند که هر حالت یک مدار را روشن یا خاموش می‌کند.

تجهیزات هشدار

چراغ‌های هشدار یا لامپ‌های سیگنال از تجهیزات هشداری هستند که از طریق روشن یا خاموش شدن یا چشمک زدن با رنگ‌ها و شکل‌های مختلف، وضعیت مدارها و تجهیزات را نشان می‌دهند. این تجهیزات برای اطلاع‌رسانی، هشدار‌دهی، اعلام خطا و نشان دادن حالت کاری مدارها و تجهیزات مانند راه‌اندازی، توقف، اضافه بار، اتصال کوتاه و… به‌کار می‌روند.
چراغ‌های هشدار می‌توانند، به‌صورت تکی یا در قالب جعبه‌های چراغ با تعداد و ترکیب مختلف نصب شوند. چراغ‌های هشدار می‌توانند با رنگ‌ها و علائم مختلفی مشخص شوند که نشان‌دهنده نوع هشدار آن‌ها است. مثلا چراغ‌های سبز برای نشان دادن راه‌اندازی، چراغ‌های قرمز برای نشان دادن توقف، چراغ‌های زرد برای نشان دادن اخطار و چراغ‌های آبی برای نشان دادن ریست کردن مدار به کار می‌روند.

آژیرهای هشدار

آژیرهای هشدار یا بوق‌های سیگنال از تجهیزات هشداری هستند که از طریق تولید صدا با شدت و فرکانس مختلف، وضعیت مدارها و تجهیزات را نشان می‌دهند.

بلندگوهای هشدار

بلندگوهای هشدار یا اسپیکرهای سیگنال از تجهیزات هشداری هستند که از طریق تولید صدا با شدت و فرکانس مختلف، وضعیت مدارها و تجهیزات را نشان می‌دهند.